آنکت چیست؟
آنکت Enquete
در حال حاضر برخی از دانشجویان جهت انجام امور تحقیقاتی مورد درخواست اساتید خود، در دانشگاه‌های کشور ترکیه در رشته‌های مختلف با واژه آنکت روبرو می‌شوند و برایشان این پرسش به وجود می‌آید که چیست و چطور باید آن را شناخت؟ همچنین از آنکت در راستای تحصیل خود به چه صورت می‌توان استفاده کرد، در اینجا به اختصار به شناخت آنکت پرداختم تا راه گشایی باشد برای دانشجویان داخل کشور عزیزمان، همچنین دانشجویان و تلاشگران ایرانی در دانشگاه‌های کشور ترکیه، که در رشته‌های مختلف به علم آموزی همت گماشته‌اند و راه علم و دانش را پیش گرفته‌اند.
گزارش تحقیقی و یا به‌فرانسوی آنکت (Enquete)
واژه Reportage ، به‌معنای گزارش و عبارت از بیان توصیفی، تشریحی و تصویری یک رویداد، واقعه یا موضوع اجتماعی است. Investigate نیز در لغت به‌معنای تحقیق، رسیدگی، بازجویی و بررسی کردن است.
گزارش تحقیقی (Investigative Reporting) یا پیگیرانه (Inquiry Investigation) و یا به‌فرانسوی آنکت (Enquete)، نوعی از گزارش است که علاوه بر توصیف و توضیح واقعه به تحقیق عمقی مسائل آن نیز توجّه دارد.
ویژگی‌ها و ابعاد گزارش تحقیقی
· گزارش تحقیقی، شکلی از کار گزارشگری است که تولید اختصاصی، ابتکار و پیگیری گزارشگر به‌شمار می‌رود؛ که از موضوعی مهمّ تهیه میشود و برای اشخاص یا سازمان‌هایی که می‌خواهند افشا نشوند، اهمیت پیدا می‌کند.
· گزارش تحقیقی، نوعی از گزارش است که دامنه وسیع تهیّه آن، موضوع‌های گوناگونی نظیر مسائل علمی، عملی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد. رکن اساسی گزارش تحقیقی، بر تحقیق و تتبع پیرامون موضوع، شکل می‌گیرد.
· گزارش تحقیقی، حاصل کار حرفه‌ای گزارشگر و قلّه کوشش‌های روزنامه‌نگارانه شناخته میشود. این گزارش، چند ویژگی انحصاری دارد: وقت‌گیر است، هزینه‌بر است، به پنهان کاری نیاز دارد، حسّاس است و خطرناک است.
· گزارش پیگیرانه از جلوه‌های بیرونی اندیشه حق نظارتی رسانه‌ها به‌شمار می‌آید. این نوع گزارش، گونه‌ای جمع‌آوری اطلاعات، از یک موضوع است که در آن گزارشگر، خود را به‌شکلی عمیق در وضعیت غرق می‌کند و موضوع را در عمق می‌کاود.
انواع گزارش تحقیقی
گزارشهای تحقیقی را در قالب‌های متفاوتی تقسیم‌بندی کرده‌اند
عده‌ای آن‌را به سه نوع زیر تقسیم کرده‌اند:
1. گزارش تحقیقی مرکب، در چارچوب این قبیل گزارشهای تحقیقی، ممکن است از گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، آمارها و اظهار نظرهای مختلف استفاده شود و با ترکیب همه اطلاعات کسب‌شده، مقاله یا مقالاتی به‌عنوان گزارش تحقیقی درباره یک مسئله زندگی عمومی در روزنامه و یا در اجلاس منتشر شود. گزارشهای تحقیقی مرکب، به موضوع و طرح مسایل علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، می‌پردازد.
2. گزارش تحقیقی ساده، گزارشی است که در آن، فقط یک مسئله ساده علمی یا اجتماعی مطرح شده و بدون تحقیق وسیع، نظر مخاطبین، خوانندگان، شنوندگان یا بینندگان، جسته میشود. این نوع گزارش، بر پایه نظرخواهی شکل می‌گیرد.
3. گزارش تحقیقی تستی (آزمونی)، این نوع گزارش، در سازمان‌های سنجش افکار عمومی برای پیش‌بینی عملکرد سازمان های خصوصی و دولتی، انتخابات عمومی یا امکان فروش یک کالا و نظایر آن‌ها کاربرد دارد و نتیجه آن به مراکز خاصی اعم دولتی، خصوصی دانشگاهی ارائه میشود.
برخی دیگر از صاحب نظران گزارش تحقیقی را به موارد زیر تقسیم کرده‌اند:
1. گزارش تحقیق اصلی، در این گروه، خود گزارشگر بی‌واسطه به کشف و افشای یک موضوع مهم می‌پردازد که مردم، پیش از آن بی‌خبر بوده‌اند. در این حالت، گزارشگر در جایگاه نماینده افکار عمومی در مورد کیفیّت عملکرد سازمان‌های اجرایی بخش عمومی، به پیگیری می‌پردازد. این عملکرد را به‌شیوه کار پلیس در کشف خلاف‌ها و سوء استفاده‌ها تشبیه کرده‌اند.
2. گزارش تحقیق تحلیلی، مبنای این گروه، همان مهارت دسته پیش است؛ امّا نوعی تحلیل در آن می‌توان سراغ گرفت. تفاوت اساسی میان گزارش تحقیقی اصلی و تحلیلی در این است که در اولی اطلاعات و نکته‌ها پیش از آنکه گزارشگر دیگری آن رویداد یا وضعیت را افشا کند، انتشار می‌یابد. حال آنکه در نوع تحلیلی، خبرها، گزارش‌ها و مطالب دیگر در مورد یک موضوع مهم، پیش‌تر انتشار می‌یابد و سپس گزارشگر دیگری از این مجموعه، به‌علاوه دریافت‌های شخصی و کاوش عمیق در نکته‌ها، یک گزارش تحلیلی را تدارک می‌کند.
3. گزارش تحقیق از گزارش، سومین گروه، گزارش‌هایی هستند که از گزارشهای دیگر تدارک می‌شوند. در این دسته از گزارش تحقیقی، گزارشگر براساس یک گزارش رسمی و اغلب دولتی، گزارش خود را شکل می‌دهد، که هنوز انتشار نیافته اما اطلاعات و نکته‌های آن به‌شکلی به بیرون درز کرده است.
مراحل تهیه گزارش تحقیقی
تهیه گزارش تحقیقی معمولا در پنج مرحله صورت می‌گیرد
1) انتخاب موضوع، این کار، دقت، تعمق و حساسیت فراوانی می‌طلبد و طبیعاً در پی آن باید در مورد زاویه دید و نگرش نسبت به موضوع تأمل کرد.
2) ارزیابی، آنچه به‌دست آمده در این مرحله باید مورد ارزیابی قرار گیرد. درواقع زمینه‌های مطالعه، ارزش خبری، مشاهدات، مقاومت‌هایی که در زمینه تحقیق در مقابل گزارشگر قرار می‌گیرد و حفظ آنچه به‌دست آمده، گزارشگر را در مقابل این پرسش‌ها قرار می‌دهد، که آیا راه دیگری برای تکمیل تحقیق وجود دارد یا نه؟ و آیا تحقیق کامل شده است؟
3) تصمیم نهایی برای نگارش، در این مرحله، گزارشگر با توجه به آنچه کسب کرده، تصمیم نهایی را برای نگارش می‌گیرد. چنانچه تحقیق کامل است به حرکت خود ادامه می‌دهد و اگر شرایط زمانی و مکانی برای انتشار آماده نیست یا تحقیق کامل نشده، از حرکت می‌ایستد.
4) نگارش تحقیق، ابتدا باید تحقییق کننده طرح و زمینه ساختاری تحقیق را تعیین کند، روش‌های ارائه تحقیق‌های اولیه را مورد بررسی قرار دهد و برنامه‌ریزی برای ارائه مرحله به مرحله تحقیق را تدوین نماید.
5) رساندن به مخاطب، نکاتی که در هنگام نگارش باید مورد توجه قرار گیرد و در واقع به سمع و نظر خواننده برسد، در این مرحله شکل خواهد گرفت، یعنی تحقیقات اصلی، جستجوی سوابق، مصاحبه‌ها، مشاهده‌ها، مقایسه و نظرخواهی انجام‌شده به‌نحوی در تحقیق ارائه شود که خواننده، دقیقا در جریان تحقیق محقق قرار گیرد و عینیت تحقیق را حس کند.
موفق و پیروز باشید بابک آریان